Geçenlerde Netlix’ de yeni başlayan belgesel : “Connected” ı izliyordum. İlk bölüm ardıç kuşu hakkındaydı. 20 senelik bir araştırma ardıç kuşlarının kasırgaları aylar önceden tahmin edebildiğini anlatıyordu. Hem de en az meteoroloji kadar hatta daha iyi bir tahminle!
Christopher Heckscher, 2018 de bir tweet attı: 2018 Atlantik Okyanusu kasırga sezonu, ortalamanın üzerinde olacaktı. Heckscher, onlarca yıllık meteorolojik verilerle donatılmış; son teknoloji bilgisayar modellerinin ürettiği tahminlerle kendi peçete hesabını karşılaştırıyordu. Ve aslında Heckscher bir meteorolog bile değildi – o bir kuş bilimciydi! Verilerinin kaynağı ne miydi? Delaware’de gözlediği bir grup kuş.
Beş ay sonra, kasırga sezonu sona erdi ve sonuçlar geldi. “Sonunda, kuşların tahmini daha isabetliydi.”
Heckscher’ı böyle bir tahmin yapmaya iten şey; Scientific Reports dergisinde ilk tweet’ten sadece birkaç gün önce yayınladığı bir makaleydi. Sonuç şaşırtıcıydı: Yirmi yıllık saha gözlemi sırasında, ardıç kuşlarının üreme davranışı, Atlantik kasırga mevsim yoğunluğunu önde gelen meteorolojik modellerden daha iyi öngörüyordu. Kuşlar, çoğu tropikal fırtınanın oluşmasından aylar önce mevsimin ne olduğunu seziyor gibiydi.
Tekrar Tekrar
Amerika ve aşağı Kanada’da nemli ormanlarda üreyen ardıç kuşu,her yıl kaçınılmaz olarak yumurtalarını yırtıcı hayvanlara kaybeder. Ardıç tekrar dener.Yavrular yumurtadan çıkana kadar tekrar tekrar deneyecektir. Ama bir noktada, başarısız kalırsa,ardıç kuşu, yıl boyunca yuva yapmayı bırakır. Brezilya’ya doğru zorlu göçüne hazırlanır.
Kariyeri boyunca ardıç popülasyonuna derinlemesine aşina olan Heckscher, kuşların bu sınır noktasına bazı yazlarda diğerlerinden daha erken ulaştığını fark etti. Bu ona mantıklı gelmedi:”Bence kuş için en önemli şey yavru yetiştirmek, ancak bazı yıllar diğer yıllara göre üremeyi daha erken kapatıyorlar.”
Veriler, Heckscher’in yaklaşık 450 dönümlük çalışma sahasındaki sıcaklıkla veya aklına gelebilecek başka herhangi bir faktörle net bir korelasyon ortaya koymadı. “Neler olup bittiğini bilmiyordum,” dedi. “Sonra aniden göç dönemlerinde tropikal fırtınalara bakmak aklıma geldi.”
Bu analiz, ardıç kuşlarının nispeten ılıman kasırga mevsimlerinin olduğu yıllar boyunca üreme mevsimlerinin daha uzun olduğunu ve daha sert yıllarda yuvalamalarını kısalttığını ortaya koydu. Davranışlar büyük kasırgaların sayısı ile yakından bağlantılıydı. Üreme faaliyetlerini azaltmak ve göçe daha erken başlamak kuşlara esneklik sağlıyordu.
Netflix‘ de başlayan bu belgeselin ana teması gibi, Heckscher’in bulguları, doğanın gizemli, görünmeyen bağlantılarının dikkate değer bir hatırlatıcısı. Ama aynı zamanda bir uyarı. Atlantik’ deki kasırgaların büyük çoğunluğu, en yoğun göç mevsiminde oluşuyor. İklim değişikliği bu fırtınaları daha da kötüleştiriyor. Bu göçmen kuşlar için de büyük bir tehdit.
Unutmadan;
Ardıç kuşunun ötüşü flüt sesi gibidir. Sesi öyle güzeldir ki Pink Floyd bir şarkısında sesini arka fonda kayda almıştır:
Sevgiler.
